Topos 3/2024

Opis

POEZJA

TADEUSZ DĄBROWSKI, Na początku

FRYDERYK NIETZSCHE, Tylko błazen! Tylko poeta! Przeł. Andrzej LAM

JANUSZ KOTAŃSKI, Wiersze żoliborskie: ***jaśmin pachnie…; ***czemu rankiem…; ***Ania…; ***arion…; ***zapada zmierzch…; Pamięci Męczenników Pratulińskich ze stycznia Anno Domini 1874; Najchętniej

MILOŠ DOLEŽAL, Josef Škareda; Karel Vrátný; Swojak Arnošt od Hospodków; Słynne parówki; Anusi (15.6.1997); ***Nocą śmierć mnie skubała…; Widzenie; Sen; Koniec roku 1999. Przeł. Przemysław DAKOWICZ

PRZEMYSŁAW DAKOWICZ, Wesele poety

JANUSZ NOWAK, pusty peron dworca w Dartford

PAULINA SUBOCZ-BIAŁEK, et mundi; ***świat ma ostre kontury…; ***oko wpatrzone w cierń…; ***już zawsze…; ***że dzieje się; kłuje; na pofragmentowany portret w oczach złości

MAŁGORZATA SKAŁBANIA, w dziele sztuki; le coin de expositions; dostawca lodu w jednostce mieszkalnej; uścisk modulora; rendez-vous sous l’ombrière

TADEUSZ DZIEWANOWSKI, Ostatnie czereśnie; Ostatnie meble; Ostatnie pieniądze

JANUSZ ADAM KOBIERSKI, Powiedział; Gdzie jest Pan Cogito; Wydaje mi się; Odkrycie; W którymś wymiarze

JACEK ŚWIERK, Olśnienie; CHMURA URAZ SIĘ ROZPŁYWA; Życie w luksusie; W mediach cyklon w szklance wody

 

ROZMOWY TOPOSU

„Te dni nie należą już do mnie…”. Z PAWŁEM HUELLEM rozmawia TADEUSZ DĄBROWSKI

„Człowiek zauważa, że jest capax dei…”. O ponowoczesności, ateizmie, pojęciach zmistyfikowanych i duchowym wymiarze sztuki z księdzem profesorem JANEM SOCHONIEM rozmawia PIOTR WIKTOR LORKOWSKI

ESEJE / SZKICE / ANEKSY KRYTYCZNE / PRZYCZYNKI

TADEUSZ DĄBROWSKI, Pożegnanie epoki. O jednym wierszu Pawła Huellego

MIROSŁAW DZIEŃ, Obnażenie. Esej o początku końca

1. JAN SOCHOŃ, Przybyszewski i nasze pokolenie

JURIJ ŁOTMAN, Kultura jako podmiot i sama w sobie przedmiot. Tłum. Bogusław ŻYŁKO

TOMASZ PYZIK, „Niewytyczoną drogą?”. O apofatycznym znakowaniu w utworze Czy to już… Rafała Wojaczka

PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Niby wycinki, a solidna całość, czyli poetyka przeformułowana

AGNIESZKA CZAJKOWSKA, „Sługa ostatniego z ogrodów”

KAZIMIERZ ŚWIEGOCKI, Wszystko się wyjaśni. Lektura egzystencjalna wierszy Zofii Zarębianki

PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Filozofia za w pół drogi do poezji

MIROSŁAW R. KANIECKI, Muzyczne impresje

MARIUSZ SOLECKI, Ich troje. O Krótkiej historii pewnego filmu Feliksa Netza

PROZA / WSPOMNIENIA / DZIENNIKI

WOJCIECH KASS, Notes (59)

ADRIAN GLEŃ, Notatnik ukraiński (1)

RECENZJE

JAROSŁAW JAKUBOWSKI, Uratować coś z czasu (A. Ernaux, Lata)

JAN JASTRZĘBSKI, Opowieść to wszystko (I. Staroń, Wzgórze Bzów)

JADWIGA NOWAK, Narkotyczny sen (J. Ciećkiewicz, Nocny maraton tańca)

JADWIGA NOWAK, Szonaj i Dziewczyna (S. Karolewski, Ciemność)

PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Do (jeszcze) żywego (A. D. Liskowacki, do żywego)

MIROSŁAW ROMAN KANIECKI, Poezja żywiołem. Przypisy do Mazurka (M. Mazurek, Żywioły)

PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Rozrzucone, pozbierane (D. Wasielewski, Pętla czasu)

ADAM LIZAKOWSKI, Panie Epikur, pisać wierszy nie przestanę… (Sas, Plecionka z sitowia)

MAREK SOŁTYSIK, Lekarze, humaniści i drukarz w hołdzie artyście (Sztuka Jana Bukowskiego, red. Piotr de Bończa Bukowski)

10 ZDAŃ

Tomasz PYZIK (S. Dłuski, Wiersze dla ludu polskiego; J. B. Sokołowska, W podręcznej torebce noszę ich kości; J. Pacześniak, Powroty. Drzewa mojego dzieciństwa); ksiądz Janusz Adam KOBIERSKI (B. Gruszka-Zych, Moi ważni. Portrety prywatne)

OGÓD DEBIUTÓW (63)

PIOTR WIKTOR LORKOWSKI (M. Konkiewicz, Podloty; A. Janczak, cechy wspólne; M. Polak, Kondensaty)

SZARA STREFA PAMIĘCI (5)

JAN STOLARCZYK, Pogwarki alkoholizowane

 

NIOSĘ OBRAZ (2)

JADWIGA NOWAK, Smutek klerków

 

PINEZKI I FONTY

IRENEUSZ STAROŃ, Alma Andrzeja Bobkowskiego

MUZYKA (I POEZJA)

PIOTR WIESŁAW RUDZKI, 8 pieśni Leszka Aleksandra Moczulskiego słuchanych w drodze do Krakowa (5)

WSPOMNIENIA

JAKUB ŻMIDZIŃSKI, Mieć w sobie duszewność – wspomnienie o Andrzeju Sikorskim

KRÓTKO

OLGA KRZYŻYŃSKA, Po prostu Marek M. – pamięć wciąż żywa; Nowy projekt Joanny  Śmielowskiej-Jaremin. Co po nas zostaje?

NA OKŁADCE

I strona okładki. Portret Pawła Huellego, fot. Tadeusz Dąbrowski. Portret księdza Jana Sochonia, arch. J. Sochonia. Tło – bezpłatny użytek na podstawie licencji ze zbiorów Kaboompics.
II strona okładki. Marszruta między miejscowościami Zhoř i Arnolec śladami czeskiego męczennika księdza Josefa Toufara. Kapłan przebył tę drogę w dniu swoich prymicji. W środku fotografii widoczni są wybitny pisarz Josef Kroutvor oraz Tomáš Mazal, pisarz i biograf Hrabala, obydwaj znani naszym czytelnikom z „czeskich” numerów Toposu. Wędrówka miała miejsce w dniu odsłonięcia popiersia Toufara w jego rodzinnej miejscowości, 14 lipca 2022 roku – była to 120. rocznica jego narodzin. Fot. Przemysław Dakowicz

Biblioteka Toposu, T. 219

Ks. Jan Sochoń

Czułość i popiół

Spis wierszy

Rany Bożej łaski

Przygoda / 9

Utracony raj / 10

Droga do Emaus / 11

Wiosna / 12

Jaskółki / 13

Radiowa Dwójka / 14

Kościół / 15

Noc czerwcowa / 16

Starość / 17

Na Bielanach / 18

Po niebiańskiej stronie / 19

Błyskawica / 20

Zapomniane źródło / 21

Tułaczka / 22

Bóg i ja / 23

Poranek / 24

Izaak / 25

Łza wieczorna / 26

Pusta niedziela / 27

Muzyka / 28

Akt strzelisty / 29

Oby Bóg / 30

Ligawka na adwent / 31

Słoma / 32

Grom z nieba / 33

Jeszcze nie czas / 34

Echo / 35

Młode lata / 38

Dobra śmierć / 39

Błogosławieństwo / 40

Stała Matka Ukraińska / 41

Kijów / 42

Do sióstr i braci Ukraińców / 44

Kolej na nas / 46

Brud świata / 48

Pogorzelisko / 49

Imię / 50

Ten głos / 51

Zagłada / 52

Homo viator / 53

Wróbel / 54

Złote czasy / 55

Dom / 56

Jezus malusieńki / 57

Zbawienie / 58

Ciche treny

I [Anioł o mnie zapomniał i umarłeś, Piotrze] / 61

II [Od dziecka niemal byłem blisko ciebie] / 62

III [Zlituj się nade mną Boże najszczęśliwszy] / 63

IV [Tak jak ty kiedyś, Piotrze, i ja pojechałem] / 64

V [Odszedłeś, Piotrze, lecz kocham cię nadal] / 65

VI [Leżysz w łóżku, Piotrze, bez żywej pamięci] / 66

VII [Została po tobie wyblakła bielizna] / 67

VIII [Po twojej śmierci zasypiam dość późno] / 68

IX [Będziemy zawsze razem, Bóg nam to obiecał] / 69

X [Z Bogiem jesteśmy kimś, a bez Boga niczym] / 70

XI [Daj siłę, bym przetrwał te chwile żałoby] / 71

XII [Klękaliśmy przy łóżku w bieli nocnych koszul] / 72

XIII [Noc jest nadal ciemna, gdyż Piotra zabrakło] / 73

XIV [Kochaliśmy muzykę, jak kocha się łąki] / 74

XV [Kiedy żeśmy się spotkali po raz pierwszy] / 75

XVI [Dopóki żyłeś, Piotrze, czułem się szczęśliwy] / 76

XVII [Pytaliśmy Pana Boga w ciszy swoich ramion] / 77

XVIII [Teraz często przyjeżdżam w wasilkowskie strony] / 78

XIX [Nie słyszę twego głosu, chociaż mówisz do mnie] / 79

XX [Do kogo dzisiaj pójdę, kogo ucałuję] / 80

XXI [Leżysz, Piotrze, niezbyt daleko od mojego domu] / 81

XXII [Noc w pełni rozkwitu, cisza i milczenie] / 82

XXIII [Niektórzy mogą się dziwić, że kocham cię, Piotrze] / 83

XXIV [Chodzę na cmentarz w złym i w dobrym czasie] / 84

XXV [Czy mógłbyś, Piotrze, spojrzeć] / 85

XXVI [Porozumiewaliśmy się, o losie, pocałunkami] / 86

XXVII [W dzieciństwie, kiedy jeszcze niewiele lat miałem] / 87

Nota o Autorze / 94